1.1 Inleiding
In het verkiezingsjaar 2018 is een Memorandum en een Coalitieakkoord opgesteld. In deze documenten zijn trends en ontwikkelingen geïdentificeerd, geanalyseerd, geduid en gebruikt voor de ambities en beoogde maatschappelijke resultaten van een/het nieuw(e) college.
In deze Perspectiefnota 2019 (PN2019) wordt het beeld waar nodig bijgesteld en aangescherpt. Dat komt prominent tot uiting in het programmaplan. Daarmee wordt bedoeld de 5 programma’s die in het coalitieakkoord zijn gedefinieerd, aangevuld met programma’s voor het Nieuwstraatkwartier en de Omgevingswet. Inmiddels zijn al deze programmaplannen in de raad toegelicht en heeft een verdiepende discussie plaatsgevonden. Elk van de programmaplannen formuleert:
- wat willen we bereiken (visie en missie, strategische doelstellingen)?
- wat gaan we daarvoor doen (welke inspanningen leveren we, operationele doelstellingen)?
- wat mag dat kosten (welke middelen zijn hiervoor beschikbaar en/of aanvullend nodig)?
Via de PN2019 worden de programmaplannen vastgesteld.
Deze Perspectiefnota gaat ook in op:
- Diverse trends en ontwikkelingen waarbij vooral de ontwikkelingen in het sociaal domein (een combinatie van inhoud en financiën) centraal staan.
- Recente burgerpeiling (medio april beschikbaar gekomen). In deze peiling is gevraagd naar ervaringen van inwoners met hun leefomgeving, en met de inspanningen van de gemeente op uiteenlopende terreinen zoals dienstverlening en zorg;
- De publicatie van de trendcurve 2019 (een uitgave van het Trendbureau Overijssel) met een duiding van de Almelose situatie (uitgevoerd door het Kennispunt Twente), waarbij vooral is gekeken naar de programmaplannen.
Deze laatste 2 genoemde onderdelen kunnen een waardevolle aanvulling zijn op de programmaplannen, en wellicht ook op aspecten van dienstverlening en wijksturing.
Deze Perspectiefnota gaat verder in op diverse lopende ontwikkelingen met een meer strategisch karakter, waarvoor geldt dat input en bespreking met de Raad gewenst is. In het bijzonder gaat deze Perspectiefnota in op de maatregelen in het sociaal domein die worden voorgesteld om enerzijds doelmatig en effectief zorg en ondersteuning te leveren waar dat nodig is en anderzijds zeer scherp aan de wind te zeilen om de hoogte van de totale zorguitgaven terug te dringen, zodanig dat in elk geval niet meer dan de beschikbare rijksmiddelen worden aangewend. Eén van de ambities uit ons coalitieakkoord. Een tweede belangrijk element is de zogeheten nota kapitaalgoederen. Kapitaalgoederen in de fysieke, openbare ruimte moeten regelmatig worden onderhouden en soms vervangen. Daarvoor zijn investeringen nodig en de middelen die via de begroting beschikbaar zijn, moeten planmatig worden ingezet. De nota kapitaalgoederen biedt inzicht welke middelen beschikbaar zijn, maar ook welke middelen benodigd zijn. Dit voor de korte, middellange en waar nodig lange termijn. Gelijktijdig met het vaststellen van deze Perspectiefnota wordt ook de nota kapitaalgoederen vastgesteld. In deze Perspectiefnota is daarom alleen een samenvatting (inhoudelijk en financieel) opgenomen. De financiële gevolgen zijn in het meerjarenperspectief verwerkt.
Tot slot besteedt deze Perspectiefnota natuurlijk aandacht aan het huidig en te verwachten financieel meerjarenperspectief. Een perspectief dat uiteraard met onzekerheden gepaard gaat, maar dat wel degelijk kaderstellend en richtinggevend is voor te ondernemen acties. Het is aan de Raad hier samen met het college regie op te voeren.
De Perspectiefnota gaat niet in op ontwikkelingen in het lopende begrotingsjaar. Daarvoor zijn de tussenrapportages. Met ingang van 2019 gaat de frequentie omhoog en komt er een voorjaarsrapportage, een najaarsrapportage en een slotrapportage. Belangrijke incidentele en structurele budgetontwikkelingen als:
- BUIG (bijstandslasten)
- Zorguitgaven Jeugd en Wmo
- Grondexploitaties (kavelverkoop woningen en uitgifte bedrijventerreinen)
- Omgevingsvergunningen
- Verkoop van vastgoed
- Treasury (leningenportefeuille)
- Algemene uitkering (mei- en septembercirculaires)
- Invulling taakstellingen
worden via die tussenrapportages gemonitord.