Leegstand centra en binnensteden

Leegstand in m ² en aantal vestigingen
Figuur 13.1 laat de ontwikkeling van het aantal leegstaande vierkante meters winkelvloeroppervlak in de binnenstad van Almelo en de gehele gemeente zien.

De leegstand in de Almelose binnenstad en in de totale gemeente nam sinds 2012 gestaag toe en kende zijn piek in 2017. Op peildatum 1 november 2017 was er in de binnenstad 17.661 m² leegstaand winkelvloeroppervlak en in de gemeente 39.019 m². In de binnenstad was er op dat moment 13,8 procent meer leegstand dan in 2012. In heel Almelo was er 8,3 procent meer leegstand.

In 2018 liep de leegstand zeer snel terug. Op 1 november 2018, de meest recente peildatum, stond er in de binnenstad nog 15.780 m² leeg, en 32.019 m² in heel Almelo. Daarmee ligt de leegstand in de binnenstad nog net boven het niveau van 2012 (+1,7%), en daalt deze al onder dat niveau in de hele gemeente (-8,4%).

Figuur 13.1

Bron: Binnenstadsmonitor Almelo

Figuur 13.2 laat de ontwikkeling van het aantal leegstaande winkelpanden in de binnenstad van Almelo en de gehele gemeente zien.

Het aantal leegstaande winkelpanden kende zijn piek al in 2016. Op dat moment stonden er 96 panden leeg in de binnenstad en 149 in heel Almelo. In de binnenstad daalde het aantal in 2017 naar 80 panden en in 2018 kwam er weer één leegstaand pand bij. Voor heel Almelo zette de daling ook in 2018 door. Daar ging het aantal van 123 in 2017 naar 117 in 2018. Vergeleken met 2012 staan er nog 5,2 procent meer panden leeg in de binnenstad. In de hele gemeente ligt het aantal leegstaande panden inmiddels 11,4 procent lager.

Figuur 13.2

Bron: Binnenstadsmonitor Almelo

Met de recente daling van het leegstaande winkelvloeroppervlak en het aantal leegstaande panden lijkt deze trend in Almelo op zijn retour, aansluitend bij wat het Trendbureau Overijssel signaleert. Gemeenten hebben onder andere ingespeeld op de leegstand door winkelvloeroppervlak een andere bestemming te geven, figuur 13.3 gaat hier verder op in.  

Functiegebruik binnenstad
Ongeveer één op de tien panden in de Almelose binnenstad heeft een winkelfunctie, maar dit aandeel loopt sinds 2012 langzaam terug. Ging het in 2012 om 9,2 procent, daar heeft in 2017 nog 8,1 procent van de panden een winkelfunctie. Ook het aandeel van panden met een werkfunctie neemt af, van 6,2 procent in 2012 naar 5,0 procent in 2017. In 2017 heeft 1,5 procent van de panden een horecafunctie, in 2012 was dit 1,6 procent.

De daling van het aandeel panden met een winkel- en werk functie gaat gepaard met een toename van het aandeel panden met een woonfunctie. Die functie was met 83 procent in 2012 al het grootst. In 2017 is het aandeel wonen gestegen tot 85,4 procent.

Het vergroten van de woonfunctie van de binnenstad draagt bij aan het terugdringen van leegstand als gevolg van vrijkomende winkelpanden. Als de vraag naar winkelruimte daalt, kan de binnenstad zijn levendigheid behouden door meer panden een woonbestemming te geven. Deze ontwikkeling zien we in Almelo terug, al gaat het om kleine verschuivingen en blijft de winkelfunctie belangrijk voor de Almelose binnenstad.

Figuur 13.3

Bron: Binnenstadsmonitor Almelo

Oordeel en trots inwoners Almelo
De terugloop van leegstand en herprofilering van de binnenstad lijken in positieve reacties van inwoners te resulteren. In de afgelopen twaalf maanden is de Almelose binnenstad volgens de helft (50%) van de inwoners vooruit gegaan, volgens een kwart (24%) gelijk gebleven, en volgens een vijfde (19%) achteruit gegaan.

Eind 2016 was men minder positief over de ontwikkeling in de afgelopen twaalf maanden, dan eind 2018. Zo is het aandeel dat vindt dat de binnenstad ‘vooruit’ gegroeid van 16% in 2016 en 20% in 2017 naar 50% in 2018.

Inwoners zijn positief gestemd over het komende jaar. Zo denkt meer dan twee derde (71%) dat de binnenstad vooruit zal gaan, 14% verwacht dat het gelijk blijft en vermoedt slechts 5% een achteruitgang.

In 2018 zijn de Almeloërs positiever over de komende 12 maanden. Zo is het aandeel dat denkt dat de binnenstad in Almelo de komende twaalf maanden ‘vooruit’ zal gaan, opgelopen tot 71% (2018) ten opzichte van 55% in 2017, en 40% in 2016.

*Significant verschil.
Bron: Binnenstadspeiling 2016-2018, AlmeloPanel

In 2018 is voor het eerst aan de leden van het AlmeloPanel gevraagd of zij trots zijn op hun stad. Iets meer dan een derde (34%) van de Almeloërs is (heel) trots is op zijn of haar stad. Het overgrote deel is neutraal (46%), en een vijfde (20%) is (helemaal) niet trots. Uit monitoring in de toekomst zal moeten blijken hoe deze mate van trots zich ontwikkelt.

Figuur 13.5 Percentage inwoners dat trots is op Almelo, 2018.
Bron: Binnenstadspeiling 2018, AlmeloPanel